L tëmp dl Corona nes juda a sentì y viver n Nadel plu scëmpl, plu sinzier y dant al dut plu sot y plu bel.
N Nadel …
… che nes juda a recunëscer l valor dla bona paroles
Ne ulon plu audì nia de infezions dal virus, ma co fossla pa, sce se tachessan un cun l’auter l virus dl bën y dla speranza ntan chësc Nadel tan particuler? Sparpanion ora chësc virus tres sënies da ulëi bon, tres paroles che dà speranza y che juda a viver. Cialon de tenì su i liames y i cuntac nce, sce messon tenì ite la distanzes. Mustron legrëza per la vita, zënza fé tëmes, ma nce zënza neghé i vëir periculi.
… che ti scinca ujinanza a chëi che à plu debujën
Chësc virus à bele fat truepa vitimes: nia me amalei y morc, ma nce jënt tl duel, zënza lëur y depressiva. L ie truepa jënt vedla che se sënt mo plu sëula y tralasceda. L ie genitors de mutons che và a scola che à te n iede true de plu problems da ressolver. L ie families che ova bele dant dificulteies y che ruva sën total te na crisa sterscia. L ie truepa persones melsegures y plëines de tëma. L ie ëiles y mutons che muessa mo plu se temei dala viulënza.
Duta chësta jënt nes juda a udëi l Nadel te si forma uriginela. La bona noela dl Nadel nes dij pu che dasson udëi tl mus de Gejù Bambin tla cianel l mus de uni persona. L ie l mus dla jënt ntëur nëus via, a chëi che ne ti on mei dat ahta. Pra chësta Festa da Nadel ulons cialé de udëi l mus de Gejù tl mus de duc chëi che patësc, sibe ëi che ëiles y mutos, y a chësta maniera ti sté daujin. Pensé a chëi che à manco che nëus - nia me materialmënter - ie n aspet fundamentel de umanità y iustizia. Ie spere perchël, che chësc Nadel sibe na Festa ulache la solidarità, la ujinanza, l mëter averda y l bon cuer se mostre te azions cuncretes. Nosta dlavea se tlama solidarità.
… tl sëni dla mudazion
La pandemia dl Covid mët na zesura: l dajerà n dant y n do, sciche pra uni gran avenimënt dla storia. Chësc Nadel tla pandemia nës ublighea a pensé do sun i mecanismes di sistems economics y dla relazions sozieles. La ne va nia me de salvé Nadel sciche Festa dl consum. La ne se trata nia de ruvé de reviers ala situazion da dant, ma de udëi ite che l mond se à mudà radicalmënter te chisc ultims diesc mënsc. Cialon nce perchël de festejé chësc Nadel 2020 te na maniera plu scëmpla y plu sinziera.
Chësc Nadel tan particuler possa nes judé a pensé do sun nosta cunvinzions y sun nosc modo de viver y a udëi ite, a cie che n possa zenzauter renunzië. Y da chësc mudamënt possa nascer dut l bën per nosta sozietà. L sarà mpue sciche canche nasc l bambin da Nadel, sciche l scumenciamënt de na storia nueva.
… che nes nvieia a se dé ju cun nosc tëmps
Te chësc mond senià dala pandemia muessa se cunfronté cun la realtà da uni di dant al dut chëi che tol la dezijions. Chël uel di, vester njiniei a mudé suvënz l pont de ududa, azeté la minoghes che vën di per di dala jënt y crì la respostes aldo. Duc nëus on bonamënter de bujën de n tel cumportamënt. Nsci possa chësc Nadel n pue particuler judé a nes lië mpue plu adum, a nes mparé a cunëscer ino miec y a udëi cie che la crisa à desdrù: te nosta relazions persuneles, ne badan nia ala defrënzies sozieles y nianca ala posizions pulitiches de uni un. Messon cialé de capì i cruzi dla jënt, da ulache vën ca la tëmes y desfidënzes dla jënt. Y damandonse: Cie possi pa ie fé te mi pitl raion ntëur via, che la jënt ebe ino curaje, speranza y pesc? Chi ne daussi pa desmincé te degun cajo chëst’ann da Nadel? Chi dëssi pa dant al dut rengrazië? Chi me adrova pa?
… sciche zeche de particuler per la „generazion Covid“
I mëndri y i jëuni patësc de plu per via dla mesegurëza y dla mancianza di cuntac tla scola y tl tëmp liede. La „generazion Covid“ se damada dut l nosc festide. L engagement di jëuni ie stat y ie for mo te chësc tëmp tan particuler y rie, de gran marueia. Ie é audì te chisc ultimi mënsc plu suvënz de sënies de ujinanza, de aiut y de cumpascion da pert de jënt jëuna. Ëi ie stac boni de fé nascer ora de n tëmp de limitazions n tëmp de svilup. Perchël possa ti fé i granc chëst’ann da Nadel na bela scincunda ai mëndri y ai jëuni: ti scuté su, cialé de capì si posizion, mparé a cunëscer si vijions per l daunì. Y coche n possa ti judé a crì motivazion y n fin per si vita.
I jëuni nviei a ne crì nia n’alternativa al Nadel, ma a crì n Nadel alternatif. Ve mbince de cuer ardimënt y forza, de vester boni de tenì de bona relazions, y che metëis a disposizion de d’autri la scincunda de vosta vita jëuna. Nscì ti judëis a duta la jënt, a duc nëus, a ne pierder nia ora di uedli la cosses essenzieles - propi sën da Nadel.
Audanzes da Nadel
Mbince a duc nëus, chël che Papa Franzësch a dit n la Festa de Pasca de mëi de chëst’ann:“Piec de chësta crisa pudëssa me vester, sce ne nuzesan nia chësta chance, che chësta crisa pieta y se stlujessan ite defin“.
A Vo duc na Festa da Nadel plëina de speranza: Gejù Crist, Fi de Die y fi de na loma umana.
+ Ivo Muser, Vescul
Traduzion de Theodor Rifesser
